Wystawa
Po tysiącach lat rozwoju powszechnie dostępne są stosunkowo bezpieczne i niezawodne sposoby zapobiegania ciąży. Ale zanim pojawiły się nowoczesne metody antykoncepcyjne, wynaleziono, przetestowano i zaadoptowano lub odrzucono wiele innych sposobów zapobiegania ciąży. W pierwszym rozdziale przyjrzymy się wczesnym strategiom zapobiegania ciąży - zanim wynaleziono pigułkę.
Grecja i Rzym
W czasach starożytnych odkryto, że sylfion -roślina powszechnie używana do przyprawiania potraw - ma działanie antykoncepcyjne. Trudno powiedzieć, na ile faktycznie była ona skuteczna. Wiemy, że wartość sylfionu w srebrze przewyższała jego wagę i dlatego zbieranie go doprowadziło do wyginięcia rośliny.
Udokumentowano, że niektóre społeczeństwa używały kamieni i czosnku do blokowania kanału pochwy; praktyka ta nazywana jest antykoncepcją barierową. Inne stosowały zatyczki z trawy, materiału lub gąbek morskich. Metoda zaproponowana w IV wieku p.n.e. przez Hipokratesa, zwanego „ojcem medycyny zachodniej”, była bardziej dopracowana. Legendarny lekarz zasugerował, że kobiety mogą pić słoną wodę z miedzią, aby zapobiegać ciąży, a nawet twierdził, że skutki takiej toksycznej mikstury utrzymają się przez cały rok.
Metoda Hipokratesa nie była jedyną wątpliwą metodą. Grecki lekarz i ginekolog Soranus z Efezu oświadczył w II wieku n.e., że kobiety powinny wstrzymywać oddech podczas stosunku, a potem kichać, aby wydalić nasienie. Ponadto radził kobietom, aby wykonywały siedem skoków do tyłu.
Inne zawodne metody, takie jak przerywanie wytrysku, również były szeroko stosowane i uważane za nieszkodliwe, choć niezbyt godne zaufania. Z powodu niewygody, trudności i omylności tych starożytnych metod, kontynuowane były poszukiwania lepszych rozwiązań antykoncepcyjnych.
Prezerwatywa i wkładka domaciczna
W średniowieczu pojawiły się nowe metody zapobiegania ciąży oraz odkrywano nieznane efekty dotychczas istniejących metod. Powszechnie stosowano amulety mające zapobiegać ciąży; oprócz suszonych ziół, były to na przykład jądra bobra, woskowina uszna muła, kości czarnego kota lub inna materia zwierzęca, która miała zapewniać magiczną ochronę.
W późniejszych wiekach wiedza o takich metodach zaczęła zanikać – gdyż kobiety nie chciały narażać się na oskarżenia o byciu czarownicami – aż w XV w. nastała nowa era, gdy w Europie wybuchła pierwsza epidemia kiły. Odkryto wówczas, że antykoncepcja barierowa jest przy okazji przydatną metodą na powstrzymywanie rozprzestrzeniania się chorób przenoszonych drogą płciową.
To odkrycie z kolei doprowadziło do powstania pierwszej prezerwatywy w 1564 roku: lniana osłona przewiązana wstążką. Pomimo rosnącej popularności tej metody, głównym celem stosowania prezerwatywy była ochrona mężczyzn podczas odwiedzania domów publicznych. Kobietom pozostawiono niewielki wybór, odnośnie tego, czy chcą, aby ich partnerzy je stosowali. W XVIII w. prezerwatywy były sprzedawane po niebotycznych cenach w barach, salonach fryzjerskich, aptekach i teatrach zarówno w Europie, jak i Stanach Zjednoczonych.
W 1855 r. wprowadzono pierwsze gumowe prezerwatywy. Wulkanizacja gumy uczyniła je bardziej elastycznymi, co zapoczątkowało globalny wzrost produkcji prezerwatyw. Stosowanie prezerwatyw jako środków zapobiegania ciąży stało się jeszcze bardziej rozpowszechnione, gdy w latach 20. XX wieku wynaleziono prezerwatywy lateksowe. W przeciwieństwie do wcześniejszych wersji, które można było przechowywać tylko przez 3 miesiące, te można było przechowywać przez kilka lat.
Wkładka domaciczna (IUD), inna forma antykoncepcji, używana do dziś, również powstała w latach 20. XX wieku. Ernst Gräfenberg, niemiecki lekarz pochodzenia żydowskiego, opracował urządzenie działające po zapłodnieniu, zapobiegające zagnieżdżeniu się i rozwojowi embrionu w macicy. Ta metoda antykoncepcji była postrzegana przez nazistów jako zagrożenie dla rasy aryjskiej i dlatego została zlikwidowana wkrótce po jej wynalezieniu.
Zakaz ten nie powstrzymał jednak rozwoju wkładki domacicznej. Wczesne egzemplarze, wykonane z jelita jedwabnika i srebrnego drutu, zostały zastąpione pod koniec lat 60. przez bardziej zaawansowany produkt, który dzięki dodatkowi miedzi okazał się skuteczny w 95%. Późniejszym wynalazkiem była wkładka hormonalna. Podobnie jak w przypadku wersji miedzianej, wkładka ta zmieniała sposób poruszania się plemników, uniemożliwiając im dotarcie do komórki jajowej. Obecnie wkładki domaciczne są dostępne jako odwracalne implanty antykoncepcyjne o potencjalnej długoterminowej skuteczności.
Kapturek naszyjkowy i gąbka antykoncepcyjna
Kapturek naszyjkowy - zwany także diafragmą lub błoną dopochwową - wkładało się do pochwy. Pokazany poniżej kapturek z początku XX w. został zmodyfikowany przez dr Marie Stopes, jedną z pionierek pigułki antykoncepcyjnej. Jako eugenik wierzyła, że selektywne rozmnażanie poprzez stosowanie metod antykoncepcyjnych może zapobiec niepożądanym ciążom.
Stopes promowała również używanie gąbek. Zazwyczaj zawierały one mieszankę płynów, o których sądzono, że mają działanie plemnikobójcze. Metoda ta przypominała stosowanie barierowych środków antykoncepcyjnych prawie 2000 lat wcześniej.
Podobnie jak w przypadku kapturka naszyjkowego i prezerwatywy, gąbkę wielokrotnie usprawniano, aby była bezpieczniejsza i bardziej skuteczna. Była ona szeroko stosowana na początku XX wieku, podobnie jak tampon antykoncepcyjny, który podobnie działał.
Chociaż nie zapewniały one optymalnej ochrony, owe metody antykoncepcji stanowiły bardzo potrzebną alternatywę dla wysoce zawodnych metod zapobiegania ciąży, takich jak stosunek przerywany czy irygacja dopochwowa w erze przed pigułkami.
